شناخت خدا از طریق مطالعه پرندگان

خدا از جانداران و ماده ی بی جان ساکن و متحرک، مخلوق را به وجود آورد. خدا شواهد آشکاری بر دقت صنعت و عظمت قدرت خود اقامه کرده است. این شواهد افکار را تسلیم وی می سازد، به وجودش اعتراف و تسلیم وی می گردند. فریاد دلائل وحدانیت خدا گوشهای ما را به صدا در می آورد، پرندگان رنگارنگ را در قیافه های مختلف به وجود آورده است. دسته ای در سوراخ های چاهها، شکاف های زمین، کوه های سر به فلک کشیده زندگی می کنند. این پرندگان بالهای رنگارنگ دارند، هیکل آن ها با هم فرق دارد. تحت نظر خدا هستند، با بالهای خود پرواز می کنند و جو باز و فضای سوراخ سوراخ را می شکافند و حرکت می نمایند. خدا جهانی را که نبود در صورت های شگفت انگیز و آشکار به وجود آورد. خدا این مخلوق را با استخوان های محکم مفصل ها که با گوشت و پوست پوشیده شده است خلق نمود. خدا تعدادی از مخلوق خود را - در میان پرندگان- بر اثر سنگین بودن از پرواز سریع و در ارتفاع بلند باز داشت تا آهسته پر و بال بزند و حرکت نماید (مانند شتر مرغ). خدا پرندگان را با اختلاف رنگی که دارند بر اثر عظمت در قدرتش و دقت در صنعتش آنان را مرتب نمود: عده ای از پرندگان در رنگی فرو رفته اند که با رنگ دیگری مخلوط نمی شود و عده ای دیگر رنگ یکدست ندارند، بلکه گردن آن ها رنگ دیگری دارد.   

نهج البلاغه / خطبه شماره ۱۶۴